Nieuwe post-HBO-opleiding ketencontinuïteit in de zorg: ‘Hoe zorg je voor een gezamenlijke crisisaanpak?’

Langdurige, bovenregionale en landelijke crises komen steeds vaker voor, en zetten de continuïteit van de zorg (nog meer) onder druk. Het is belangrijk dat de zorg hier goed op voorbereid is. Hoe zorg je voor een gezamenlijke voorbereiding en crisisaanpak in de regio? Dit is één van de thema’s van de nieuwe post-HBO-opleiding beleidsadviseur ketencontinuïteit in de zorg.

Van oudsher is crisisbeheersing in de zorg erg gericht op flitsrampen. “Er is de afgelopen jaren veel veranderd”, zegt Angela Loeffen (hoofdfoto), senior-adviseur crisisbeheersing bij Het Netwerkcentrum. “We hebben met grotere crises te maken gekregen, zoals de corona- en de vluchtelingencrisis. Dit vraagt om een andere crisisaanpak waarbij de zorgpartners als keten goed met elkaar samenwerken. Die overstijgende aanpak is belangrijk, want als de zorg op 1 plaats stagneert, heeft dat invloed op de andere zorgpartners in de keten. Daarom hebben we de post-HBO-opleiding beleidsadviseur ketencontinuïteit in de zorg ontwikkeld, waarin de deelnemers leren hoe zij die doorontwikkeling in hun eigen regio kunnen initiëren en ondersteunen.”

Waarom is het belangrijk dat deze opleiding er komt?
“Het werkveld is zo divers dat het voor een nieuwe beleidsadviseur soms een ware zoektocht is naar wat jouw werkzaamheden zijn en waar je verantwoordelijkheden liggen”, zeggen Wanda Heering, senior-adviseur crisisbeheersing en OTO bij het NAZW en Karijn Munneke, programmamanager crisisbeheersing en OTO bij het AZNN. Zij zijn beiden lid van de adviesraad van deze opleiding. In de adviesraad zitten vertegenwoordigers uit het werkveld van de GHOR en de netwerken acute zorg die meedenken over de ontwikkeling van de opleiding.

“Bovendien verandert het zorglandschap continu”, zeggen zij. “Het is belangrijk dat je de verschillende taken en rollen binnen de keten in beeld hebt en begrijpt.”

De opleiding richt zich op (toekomstige) adviseurs van de GHOR én van de acute zorgnetwerken. Is het wel logisch dat de opleiding zich op beide organisaties richt?
“Jazeker. Sterker nog, ik vind het krachtig dat de opleiding zich zowel op de GHOR als op de acute zorgnetwerken richt”, zegt Esther Dekker, beleidsadviseur bij de GHOR Hollands Midden en lid van de adviesraad. “Want het is goed om samen met en van elkaar te leren. Het zorglandschap is volop in ontwikkeling en beide organisaties zijn zoekende naar hun nieuwe rol en nieuwe positie. Het is goed om daarin samen op te trekken. Daardoor versterk je elkaar en kom je zij-aan-zij te staan. Dat voorkomt dat je tegenover elkaar komt te staan.”

Het is een post-HBO-opleiding met 10 tot 12 contactdagen en een studiebelasting van zo’n 162 uur. Hoe is de opleiding opgebouwd?
Angela: “De opleiding bestaat uit vier hoofdthema’s: de context van de functie met verdieping in het zorglandschap, risicomanagement, beleidsadvisering en persoonlijke ontwikkeling. Je begint met de bredere visie en de overstijgende thema’s. Je werkt toe naar een goede toepasbaarheid in je eigen regio en je ontwikkelt vaardigheden waarmee je dit in de praktijk op een goede manier kunt doen.”

Kun je enkele belangrijke elementen noemen die je tijdens deze opleiding leert?
Wanda en Karijn: “Het kunnen meedenken en meepraten op verschillende niveaus en met verschillende organisaties.”

Esther: “En jezelf een positie verwerven, zonder dat er een hiërarchische basis is. Dat leer je echt nergens en in deze opleiding wordt daar wel veel aandacht aan besteed. In veel andere domeinen, zoals de brandweer of de politie, heb je een hiërarchische positie. Het zorglandschap bestaat uit veel verschillende instellingen die allemaal autonoom zijn. Het zijn kleine koninkrijkjes. Daardoor is het moeilijker om de regie te pakken zonder dat je plannen van tafel worden geveegd.

Na het volgen van deze opleiding snap je het speelveld en de regelgeving beter. Dat geeft je vaste grond onder de voeten, waardoor je je positie beter kunt pakken. Je bent geen eigenaar van de keten en daardoor is het soms op eieren lopen. Maar door bijvoorbeeld het besef van urgentie te benadrukken kun je wel degelijk stevig in je schoenen staan en dingen voor elkaar krijgen.”

Wanda en Karijn: “Daarnaast is het goed dat je tijdens deze opleiding leert hoe je de landelijke en regionale ontwikkelingen het beste kunt interpreteren en kunt door vertalen naar operationele activiteiten.”

Welke basis moet je hebben om aan deze opleiding te kunnen beginnen?
Angela: “In de eerste plaats: HBO werk- en denkniveau. De opleiding krijgt de accreditatie als post-HBO-opleiding. We richten ons bovendien op mensen die in een omgeving werken die bij deze opleiding past.

De opleiding richt zich in de eerste instantie op toekomstige beleidsmedewerker/adviseurs voor de GHOR of het netwerk acute zorg. Maar de opleiding is ook interessant voor medewerkers van zorginstellingen en voor beleidsmedewerkers van ministeries die veel met dit onderwerp te maken hebben.”

Wat levert de opleiding uiteindelijk op, zowel voor de deelnemers als voor de zorg in het algemeen?
Angela: “Voor de deelnemers is de opleiding een ontwikkelkans. Voor de organisaties is het een manier om hun rol en positie te versterken. Doordat de beleidsadviseurs met sterkere adviezen komen, die aansluiten op de vraagstukken, kunnen zij eraan bijdragen dat de zorg beter voorbereid is op de volgende crisis.

Als de zorg onder druk komt te staan, gaat dat al snel ten koste van de kwaliteit of de toegankelijkheid van de zorg. Door als zorgketen goed voorbereid te zijn op crisissituaties kun je dit voorkomen.”

Wanda en Karijn: “Bovendien beschikken de mensen die deze opleiding hebben gevolgd over goede gesprekstechnieken en schriftelijke vaardigheden, en ze beheersen de PDCA-cyclus. Daardoor zijn zij in staat om op de ingeslagen weg te blijven verbeteren.”

Tot slot, wanneer gaat de opleiding van start?
Angela: “We zijn in het tweede kwartaal van 2024 klaar om te starten. Afhankelijk van het aantal aanmeldingen gaan we in het tweede of het derde kwartaal van start.”