Veiligheid bij onderwijsinstelling Curio: ‘We gaan naar een integrale aanpak’

Curio is een mbo- en vmbo-school met zo’n 40 locaties. Hoe is deze onderwijsinstelling voorbereid op een crisis, zoals een grote brand of een IT-storing? ‘We oefenen en trainen regelmatig’, vertelt Maico de Jong. ‘Gelukkig zijn we tot nu toe altijd in staat geweest om adequaat te reageren bij crisissituaties en bij oefeningen.”

Voor een interview met Curio heb ik afgesproken met Maico de Jong (senior specialist arbo & veiligheid) en Erik Groels (senior specialist facilitaire zaken) op een van hun mbo-locaties in Breda. Het is een mooi, nieuw gebouw met een open uitstraling. Maar voordat ik het gebouw binnenloop, wordt me eerst om een schoolpasje gevraagd.

“Die toegangscontrole hebben we tijdelijk ingevoerd op deze locatie om de sociale veiligheid te vergroten”, vertelt Maico. “Voorheen zag je dat alleen scholen in de randstad toegangspoortjes hadden. Tijdens de coronacrisis is het tolerantieniveau in de samenleving afgenomen. Dat merken we ook in onze scholen. Met de toegangscontroles voorkomen we dat er mensen op onze scholen rondlopen die hier niets te zoeken hebben.”

Sociale veiligheid is dus een belangrijk thema binnen jullie school. Hoe zijn jullie voorbereid op andere crises, zoals een grote brand?
“Goed. Op alle 40 locaties van Curio werken ruim 2.200 medewerkers. Zo'n 500 van hen zijn opgeleid als BHV’er. We proberen elk jaar een oefening op al onze locaties te houden. Tijdens een ontruimingsoefening oefenen alle medewerkers mee, dus ook de docenten. De docenten zijn zelf verantwoordelijk voor de ontruiming van hun eigen klas. Deze aanpak werkt goed. De BHV’ers krijgen tijdens een ontruiming een oproep via de BHV-app op hun telefoon. Dit alarm gaat altijd af, ook als hun telefoon op stil staat. Zij waarschuwen vervolgens de docenten van de klassen naast hun. Leerlingen vinden het altijd leuk om met een ontruimingsoefening mee te doen. Dus in no time zijn onze panden leeg.

Daarnaast houden we elk jaar op elke school een bijeenkomst met alle BHV’ers. We kijken dan wat de leerpunten zijn zodat we daar gericht op kunnen trainen en oefenen. Tijdens een training houden we bijvoorbeeld wel eens een table top-oefening om een onderwerp extra uit te diepen. Ook geven we periodiek extra aandacht aan gebouwenkennis.”

Erik: “Zo’n oefening hoeft niet altijd heel groots te zijn. Soms zit de kracht in de kleine dingen. Op sommige scholen krijgen de BHV’ers bijvoorbeeld elke eerste maandag van de maand een test-oproep van onze BHV-app. Zo horen zij weer even hoe het BHV-alarm op hun telefoon klinkt. Ook hebben we wel eens een oefening gehouden, waarbij we alle BHV’ers van een pand opriepen. Vervolgens hebben we hen uitleg gegeven over het brandmeldpaneel. Dat soort kleine oefen- en testmomenten dragen ook bij aan een goed getrainde BHV-organisatie.”

Moeten jullie veel moeite doen om voldoende BHV’ers te vinden en hen enthousiast te houden voor hun rol?
Maico: “Nee. Tijdens de coronacrisis was onze BHV-organisatie wat verwaterd. We hadden in die periode ook weinig mogelijkheden om op de locaties te oefenen. Na de coronacrisis hebben we een campagne gehouden om nieuwe BHV’ers te werven. We hebben toen zaklampen uitgedeeld met de slogan ‘Zie jij het gevaar?’. Deze campagne heeft 80 nieuwe aanmeldingen opgeleverd. Dus de bereidheid om BHV'er te worden is enorm groot.”

Vier jaar geleden zijn jullie met een BHV-app gaan werken. Waarom hebben jullie daarvoor gekozen?
Erik: “Omdat dat past bij deze tijd. Vroeger werkten we met schuifbordjes bij de entree. Zo wisten we welke docenten er in het pand waren. Vier jaar geleden zijn we overgegaan op de BHV-app van Safeguard. Hiermee kunnen we eenvoudig alle BHV’ers oproepen die op dat moment in het pand aanwezig zijn.

Ik merkte dat we in het begin wel goed moesten uitleggen wat de app was en hoe hij werkt. Sommige mensen vroegen zich af of het AVG-technisch wel toegestaan is om zo’n app te gebruiken. Dat is gelukkig geen probleem. De app registreert namelijk niet exact waar mensen zich bevinden. Hij registreert alleen welke BHV’ers er in het pand aanwezig zijn. Ook is de app niet voor iedereen toegankelijk. Alleen hulpverleners, zoals de BHV’ers, hebben de app en kunnen zien welke andere BHV’ers er in het pand aanwezig zijn.”

Wat heeft de app jullie gebracht?
Maico: “Overzicht. Ik zie nu precies hoe mijn BHV-bezetting is. Zo zie ik ook in één oogopslag op welke tijden en in welke panden ik nog BHV’ers tekort kom. Daardoor weet ik waar ik me op moet richten bij het werven van nieuwe BHV’ers.”

Erik: “En ik vind het prettig dat de hulpverleners in het systeem gelabeld zijn. Niet alle hulpverleners in onze organisatie zijn opgeleid als BHV’er. Sommigen zijn alleen opgeleid als EHBO’er We kunnen in het systeem zien welke BHV’ers en welke EHBO'ers er aanwezig zijn. Bij een medische calamiteit kunnen we dus ook de EHBO’ers oproepen.”

Curio kan natuurlijk ook getroffen worden door een andere grote crisis, zoals een overstroming of een grote ICT-storing. Hoe zijn jullie daarop voorbereid?
Maico: “Daar hebben we crisisplannen voor opgesteld. Dus bij een crisis wordt het crisisteam bij elkaar geroepen en worden er vanuit dat team besluiten genomen.

We hebben onze crisisplannen de afgelopen jaren herzien. Tot 2019 heetten we ROC West-Brabant met daaronder 17 scholen met ieder een eigen naam en eigen plannen.

De afgelopen jaren hebben we gewerkt aan crisisplannen voor heel Curio. We zijn gestart met het opstellen van een crisisplan voor IT-verstoringen, omdat dat tijdens de coronacrisis het grootste risico was. Vervolgens hebben we ook een facilitair crisisplan gemaakt. Deze beide plannen komen nu samen in één alles omvattend business continuity plan (BCP).”

Waarom is het belangrijk om die crisisplannen samen te brengen?
“Omdat je bij een crisis altijd dezelfde fases doorloopt. Natuurlijk heeft elke crisis specifieke kenmerken. Bij een ICT-crisis is het bijvoorbeeld belangrijk dat je elkaar nog wel kunt bereiken, ook als je niet meer kunt inloggen op je systemen. Of als je geen toegang meer hebt tot je e-mail en geen Teams-overleggen meer kunt houden. Dus daar hebben we voorzieningen voor getroffen. Bij een facilitaire crisis kom je weer voor andere uitdagingen te staan, zoals een gebouw dat door brand, water- of stormschade tijdelijk of lange tijd niet veilig toegankelijk is. Maar uiteindelijk is de aanpak van elke crisis hetzelfde. Daar hoort één integraal crisisplan bij.”

Oefenen jullie ook wel eens met externe partijen?
“Jazeker. We hebben bijvoorbeeld meegedaan aan de cybercrisisoefening OZON. Onze beveiligingsopleiding heeft in november een oefening gehouden met de Dienst Speciale Interventie van de politie. Onze horeca-opleiding heeft wel eens geoefend met de brandweer.

Het goede aan dat soort oefeningen is dat je leert hoe je moet omgaan met externe partijen. Je hoort dan bijvoorbeeld van de brandweer wat zij van je willen weten en wat zij van je verwachten. Dat komt de samenwerking ten goede.”

Wat is je visie op de toekomst? Wat hoop je de komende jaren te bereiken?
“We willen toe naar één integraal veiligheidsbeleid. Dit sluit aan bij de visie van de MBO Raad. De MBO Raad onderscheidt 4 pijlers, namelijk: een veilig leer- en werkklimaat, veiligheid in het curriculum, veiligheid bij incidenten en een veilige infrastructuur. Dat betekent dat je een thema als sociale veiligheid niet alleen oplost met maatregelen voor een veilige infrastructuur, zoals de toegangscontrole. Het is ook belangrijk om de normen en waarden terug te laten komen in het curriculum. Dat geldt ook voor andere thema’s, zoals machineveiligheid op onze technische opleidingen.

Alles is met elkaar verbonden. Ik ben ervan overtuigd dat we al die thema’s het beste in samenhang met elkaar kunnen bekijken zodat we met integrale oplossingen komen.”