Crisismanagement op de Waterinfodag: ‘Een beursvloer vol innovaties’

“We hebben innovaties nodig om de complexe uitdagingen van de toekomst aan te kunnen”, zei Piet-Hein Daverveldt, dijkgraaf Delfland, tijdens de opening van de Waterinfodag. We bezochten deze beurs en gingen op zoek naar innovaties rondom crisismanagement. En die vonden we volop.

“We staan als waterschappen voor complexe uitdagingen waar we niet meteen een oplossing voor hebben”, zegt Piet-Hein Daverveldt in zijn openingsspeech. Hij noemt de klimaatverandering die in juli 2021 voor wateroverlast zorgde in Limburg, België en Duitsland.

Ook wijst hij op de waterkwaliteit, die nog niet overal op orde is. “De wicked problems waar we voor staan zijn overweldigend. Met een gezamenlijke visie en door gebruik te maken van innovaties kunnen we deze nieuwe uitdagingen aan.”

Deuren openen
En innovaties zijn er volop, zo blijkt als we de beursvloer oplopen. Zo presenteren Nsecure, iLOQ en Nedap Security Management gezamenlijk een duurzame oplossing voor batterijloze deur- en hangsloten die gecontroleerd met een telefoon te openen zijn. “Tijdens een crisis moet je mensen soms op afstand toegang kunnen geven tot een gebouw of een object”, zegt sales manager Adrie IJzermans. “Dat kan met deze techniek.” Richard Mildenberg, business development manager bij Nsecure laat zien hoe het werkt. Vanuit de beheersoftware stuurt hij mij een SMS met een link. Na het openen van de link ontvang ik in de iLOQ-app mijn rechten voor toegang. Vervolgens hoef ik alleen mijn telefoon tegen het slot te houden om de deur te ontgrendelen.

Maar tijdens een crisis kan er natuurlijk van alles gebeuren. Mijn telefoon kan in het water vallen of het 4G-netwerk kan overbelast raken waardoor ik geen internet meer heb. Wat is dan mijn plan B? Gerard Harbers, area manager van iLOQ, stelt me gerust. “Je kunt deze sloten ook nog altijd openen op de traditionele manier, namelijk met een druppel.”

Watermanagement
Op de stand van Royal HaskoningDHV krijg ik uitleg over hoe modellen binnen watermanagement een rol spelen. “Wij bouwen systemen en modellen waarmee we kunnen voorspellen of er een watertekort of -overschot dreigt”, vertelt Wouter Engel, projectmanager en consultant water. “Dat doen we voor organisaties over de hele wereld. In Zuid-Amerika hebben we bijvoorbeeld een systeem ontwikkeld dat vroegtijdig waarschuwt als waterreservoirs droog komen te staan. Zo kunnen de lokale autoriteiten maatregelen nemen voordat het drinkwater op is.”

Royal HaskoningDHV heeft ook het waarschuwingssysteem FLASH ontwikkeld dat bij extreme neerslag snel kan voorspellen waar en wanneer de rivieren gaan overstromen en of de kern of wijk volloopt met stagnerend water. “Ook voor Nederland is dit systeem geschikt”, vertelt Wouter. “We wonen hier in een delta, wat betekent dat we veel grote rivieren hebben. Deze komen vanuit Duitsland en België. Daardoor kunnen we het hoogwater in de rivieren al dagen van tevoren zien aankomen.” Royal HaskoningDHV werkt in Nederland ook aan tal van andere projecten mee. Zo hebben zij vorig jaar een afvoervoorspelmodel ontwikkeld voor de Roer.

Blauwalg
Maar een crisis hoeft natuurlijk niet altijd veroorzaakt te worden door een wateroverschot of -tekort. Ook blauwalg kan voor behoorlijke problemen geven. Daarom heeft Water Insight een systeem ontwikkeld dat kan voorspellen of er de komende dagen teveel blauwalg in het zwemwater aanwezig zal zijn. “We plaatsen een soort camerasysteem boven het buitenwater dat continu de kleur van het water meet ”, vertelt Annelies Hommersom. “Zo meten we of er op dit moment te veel blauwalg in het water aanwezig is. Dit kan ook worden gecombineerd met metrologische gegevens. Zo kan een voorspelling worden gemaakt van de hoeveelheid blauwalg de komende dagen.”

De hoeveelheid blauwalg in zwemwater wordt nu veelal gemeten door monsters te nemen die in het laboratorium onderzocht worden. Dit gebeurt eens per twee weken. “In die twee weken kan de kwaliteit van het zwemwater snel achteruit gaan, waardoor je een negatief zwemadvies mist. Met ons systeem beschik je altijd over actuele gegevens.” Ook vertelt ze dat een soortgelijk systeem gebaseerd op satellietfoto’s kan helpen bij het slim plannen van routes tijdens zwemevenementen. “Als je vooraf weet dat er veel blauwalg zal zijn in het noordelijke deel van een meer, kun je de route verplaatsen naar de zuidkant. Zo kan het evenement toch doorgaan.”

Operationele systemen
In de stand naast Water Insights staat een grote banner vol met ingewikkelde wiskundige formules. “Wij ontwikkelen operationele systemen op basis van wetenschappelijke inzichten”, vertelt Jeroen Gerrits, scientific software engineer bij VORtech. “Voor Rijkswaterstaat hebben we samen met Deltares bijvoorbeeld de applicatie RWsOS ontwikkeld.” Met dit systeem produceert Rijkswaterstaat verwachte waterstanden, golven en stromingen. Deze informatie kan bijvoorbeeld gebruikt worden om te waarschuwen voor hoogwater en stormvloed.

“Maar we produceren niet alleen systemen die gerelateerd zijn aan water. We hebben ook systemen ontwikkeld voor het managen van het wegverkeer en bijvoorbeeld voor olie- en elektriciteitsbedrijven. Het mooie is dat de wetenschap natuurlijk nooit stilstaat. Wij nemen de nieuwste wetenschappelijke inzichten mee in de doorontwikkeling van onze systemen. Tegelijkertijd is het ook belangrijk dat de systemen robuust zijn. Elke verandering is een risico op uitval. Daarom voeren we alleen veranderingen door als deze essentieel zijn.”

Security-by-design
De laatste stand die we bezoeken is die van Audittrail. “Cybersecurity bestaat altijd uit de elementen mens, proces en techniek”, vertelt business development manager Paul Mol. “Onze kracht ligt in de ‘mens’ en ‘proces’-kant. Steeds meer processen worden digitaal aangestuurd. Sluizen en verkeersborden worden op afstand bediend. Het is van belang om de achterliggende processen op orde te hebben. Dus: wie mag deze systemen bedienen? En hoe richt je dat veilig in?”

Paul ziet dat veel organisaties de afgelopen jaren een behoorlijke verbeterslag hebben gemaakt in hun cybersecurity. “Er kunnen vaak nog wel stappen gezet worden in de security-by-design. Een van onze klanten had bijvoorbeeld voor een gesloten afdeling een toegangscontrolesysteem ingericht met gezichtsherkenning. Dat is vanuit de AVG-wetgeving niet toegestaan, omdat je dan personeel filmt en de gegevens daarvan opslaat. Dat soort dingen zijn te voorkomen door cybersecurity en privacy-experts mee te laten denken bij het opzetten van nieuwe projecten.”

Volgend jaar
De Waterinfodag wordt jaarlijks georganiseerd door Sense Events in samenwerking met Het Waterschapshuis, Rijkswaterstaat, het Informatiehuis Water, STOWA en vertegenwoordigers van bedrijven en kennisorganisaties. De volgende editie staat in het voorjaar van 2023 gepland.