Winnaar dashboardbattle: ‘Houd het simpel’

De veiligheidsregio’s Zuid-Holland Zuid en Amsterdam-Amstelland wonnen dit jaar de dashboardbattle, georganiseerd door het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV). Wat maakt hun dashboards zo krachtig? En hoe hopen zij dat dashboards zich de komende jaren ontwikkelen?

“We hebben ons dashboard simpel gehouden”, zegt Johan de Ruiter, specialist operationele voorbereiding bij de veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid. “En ik denk dat dat de kracht van elk dashboard moet zijn. Je moet het snel af kunnen lezen. Dit betekent dat je je als ontwikkelaar continu moet afvragen: wie is mijn klant en wat wil hij zien? Het antwoord op die vraag is vaak minder duidelijk dan je vooraf denkt.”

Johan won de juryprijs van de dashboardbattle 2020. De publieksprijs ging naar Floris Roelofs, business intelligence specialist bij de veiligheidsregio Amsterdam - Amstelland. Een krachtig element van zijn dashboard is dat hij het heeft opgezet met een multidisciplinair team. “Ik heb met meerdere mensen om tafel gezeten en iedereen heeft input gegeven. Daardoor is het een dashboard voor de hele organisatie geworden. En als je mensen betrekt bij de bouw van het dashboard, is de kans ook groter dat ze het daadwerkelijk gaan gebruiken.”

De dashboardbattle is een jaarlijks terugkerend evenement van het landelijk Programma IV waarin 25 veiligheidsregio's en het IFV samenwerken aan een toekomstbestendige informatievoorziening voor veilig Nederland. Het doel is om van elkaar te leren. “Vroeger waren de veiligheidsregio’s 25 losse eilanden”, zegt Paul Mullekom, jurylid en project- en portfoliomanager bij de veiligheidsregio Limburg-Noord. “Maar de ontwikkeling van software en dashboards gaat snel. Daarom is het goed om ook te zien wat anderen doen. Tijdens deze battle merkte ik dat die drempel om kennis met elkaar te delen helemaal verdwenen is. Dat is mooi, want daardoor kan kennis zich sneller verspreiden.”

Johan, jij won de juryprijs. Kun je iets vertellen over jouw inzending?
“Als het warm weer is, lopen brandweermensen een verhoogd risico op hittestress. Daarom hebben wij een dashboard gemaakt waarmee we de gevoelstemperatuur van brandweermensen in kaart brengen. Dat berekenen we aan de hand van de buitentemperatuur, de luchtvochtigheid en de zonnestraling. Bij die berekening houden we er rekening mee ze zwaar werk doen en beschermende kleding dragen. We werken met alarmwaardes. Als deze alarmwaardes bereikt worden, moeten mensen meer gaan drinken, meer rusten en eerder afgelost worden, om hittestress te voorkomen.”

Wat waren de uitdagingen waar je voor stond toen je dit dashboard maakte?
“Voor ons dashboard maken we gebruik van metrologische gegevens. We hebben in onze regio vier metrologische meetstations. Het was de vraag welke we het beste konden gebruiken. We hebben dit opgelost door eerst uit te gaan van de gegevens van één meetstation. Zo konden we het dashboard snel ontwikkelen. Nu willen we ook de meetgegevens van andere meetstations gaan integreren zodat we een nauwkeuriger beeld kunnen geven van de situatie ter plaatse.”

Floris, jij won de publieksprijs. Wat voor inzending had jij?
“Ik heb met mijn dashboard het aantal loze meldingen in kaart gebracht. Om dit goed inzichtelijk te maken heb ik veel gespard met onze Adviseur Operationele Informatie Patrick Weterings. Zijn feedback zorgde ervoor dat ik het dashboard steeds verder kon verbeteren. Uiteindelijk hebben we besloten om het aantal loze meldingen inzichtelijk te maken per gemeente en per object. We doen dit over een periode van vier tot vijf jaar. Zo zien we in één oogopslag van welke objecten we veel loze meldingen hebben gekregen. Dit betekent dat de veiligheidsregio contact kan opnemen met de eigenaren van de objecten. Zo kunnen ze de oorzaak achterhalen en het aantal loze meldingen verminderen.”

Wat waren de uitdagingen waar jij tegenaan liep?
“Ik merkte dat ik niet aan elke vraag kon voldoen. Door de jaren heen zijn sommige kernen en termen veranderd. Daardoor is de data van vóór 2015 niet vergelijkbaar met de data van nu. Ik kan met mijn dashboard dus alleen een beeld geven van het aantal loze meldingen na 2015/2016.”

Wat heeft de battle jou gebracht?
“Ik vond het goed dat de jury kritische vragen stelde over de namen van de objecten die we in ons dashboard noemen. Voor de eigenaren van de objecten is het niet prettig als iedereen kan zien dat zij veel loze meldingen veroorzaken. Het is goed dat ze ons daar nogmaals op wezen, want als ontwikkelaar denk je daar niet meteen aan. Voor deze battle hebben we de namen van de objecten onleesbaar gemaakt. Ook bij de implementatie moeten we ervoor zorgen dat de namen voor buitenstaanders onherkenbaar zijn, bijvoorbeeld door te werken met objectcodes. Ook kunnen we ervoor kiezen om het dashboard op ons netwerk achter een toegangscode te plaatsen zodat hij niet voor iedereen zichtbaar is.”

Hoe willen jullie beiden jullie dashboard verder doorontwikkelen?
Johan: “Wij willen naast de metrologische gegevens ook de hartslag van brandweermensen gaan meten. Zo kunnen we per persoon nauwkeuriger bepalen of iemand risico loopt op hittestress. Ons oorspronkelijke dashboard werkt met veiligheidsmarges, waardoor je eerder in alarmfase zwart zit. Metingen op de personen zijn nauwkeuriger. Zo kunnen we straks per persoon zien of het nog veilig en verantwoord is om door te gaan, ook al geven de algemene waardes code zwart aan. Ook willen we een dashboard maken dat we kunnen gebruiken tijdens oefeningen.”

Floris: “Wij willen een functie aan het dashboard toevoegen zodat je gemakkelijk kunt zien welke objecten de afgelopen 3 maanden veel loze meldingen hebben gehad. Daarnaast willen we wat kleine dingen veranderen. Aan de andere kant wil ik er ook voor waken dat we niet te lang doorgaan. Op een gegeven moment moet je besluiten dat het af is en dat het dashboard in gebruik genomen kan worden.”

Hoe hoop je dat dashboards in het algemeen zich de komende 5 tot 10 jaar ontwikkelen?
Floris: “Ik zie dat dashboards de afgelopen jaren toegankelijker zijn geworden. Ze maken gebruik van mooie grafieken, waardoor ze beter af te lezen zijn. Maar de meerwaarde is ook het pragmatisch gebruik ervan. Nu wordt er soms te gemakkelijk gezegd: ‘maak er maar een dashboard van’. Daardoor wordt het iets wat erbij hangt. En vaak blijft het iets eenmaligs. Als we beter weten wat het is en wat we ermee kunnen, blijft het zijn waarde houden. Daardoor kan het ook over een langere periode doeltreffend worden ingezet.”

Paul: “Ik zie dat de techniek snel gaat. En ik zie het enthousiasme waarmee de nieuwe generatie die nieuwe technieken omarmt. Er gebeurt erg veel op dit moment en ik ben ervan overtuigd dat ons dat verder brengt.

Tegelijkertijd zie ik ook dat brandweerauto’s nog altijd 15 tot 18 jaar meegaan en dat geldt ook voor de techniek aan boord. Het zou goed zijn als die techniek sneller vernieuwd wordt. En het zal de kunst zijn om de dashboards goed te integreren in de bestaande systemen zodat mensen er gemakkelijker gebruik van kunnen maken.”